Ebru sanatı, yoğunlaştırılmış su (kitre) yüzeyine özel boyaların serilmesi ve bu desenlerin kağıda aktarılmasıyla icra edilen geleneksel bir Türk sanatıdır. Bu sanatta renklerin su üzerindeki doğal yayılımı ve etkileşimi, her biri eşsiz olan desenler oluşturur. Ebru sanatının en temel ve başlangıç noktası kabul edilen desenlerinden biri olan Battal ebru, hiçbir dış müdahale olmaksızın, yalnızca boyaların kitre yüzeyinde kendiliğinden yayılmasıyla meydana gelir. Bu metinde, ebru sanatının bu temel deseni olan Battal ebru'nun yapılış adımları üzerinden genel bir tanıtım sunulmaktadır.
Ebru sanatında kullanılan kitre, ebru teknesine dikkatlice dökülür ve yüzeyinde hava kabarcığı kalmaması sağlanır. Eğer varsa, kağıt veya ince bir tel yardımıyla kabarcıklar alınır. Kitrenin oda sıcaklığında ve hareketsiz olması, boyaların doğru yayılımı için büyük önem taşır.
Ebru yapımında kullanılacak toprak boyalar (genellikle birden fazla renk), uygun kıvamda ve içinde yeterli miktarda öd suyu ile hazırlanmış olmalıdır. Öd suyu, boyanın kitre yüzeyinde yayılmasını sağlayan temel maddedir. Her ebru rengi için ayrı bir fırça kullanılması tavsiye edilir.
Ebru teknesi yüzeyine genellikle ana renk olarak kabul edilen koyu veya baskın bir renk seçilir. Fırça boyaya batırılır ve tekne yüzeyinden yaklaşık 10-15 cm yükseklikten, parmağın fırçaya hafifçe vurulmasıyla boya damlaları eşit şekilde serilir. Bu aşamada boyanın kitre yüzeyinde kendiliğinden yayılmasına izin verilir; acele etmeden, boyanın yeterince yayılması beklenmelidir.
İlk boyanın yüzeyde yayılmasının ardından, sırasıyla diğer renkler de aynı fırçalama yöntemiyle tekne yüzeyine serilir. Her yeni renk, bir önceki rengin içine ve etrafına yayılarak, kendi dairesel formlarını oluşturur. Renklerin birbirine karışmadan, kendi içinde yayılması ve yer yer üst üste binerek katmanlar oluşturması beklenir.
Tüm renkler kitre yüzeyine serildikten sonra, boyaların tamamen yayılması ve desenin oturması için birkaç saniye beklenir. Bu süreçte boyalara hiçbir şekilde dışarıdan müdahale edilmez. Battal deseni, boyaların bu kendiliğinden ve doğal yayılımının estetiğiyle meydana gelir.
Ebru kağıdı, kuru ve temiz bir şekilde, tekne yüzeyine hava kabarcığı bırakmadan, bir köşesinden başlayarak nazikçe ve yavaşça yatırılır. Kağıdın kitre yüzeyine tam temas ettiğinden emin olunur, böylece desen kağıda eksiksiz aktarılır.
Kağıt, kitre üzerinde yaklaşık 10-15 saniye bekletildikten sonra, bir kenarından nazikçe tutularak düz bir hareketle tekne yüzeyinden kaldırılır. Kağıt kaldırılırken fazla kitre suyunun akması için hafifçe eğik tutulabilir.
Ebru kağıdı, üzerindeki desenin akmaması ve bozulmaması için yatay bir zemine veya özel bir askıya serilerek doğal ortamda kurumaya bırakılır. Doğrudan güneş ışığından uzak, havadar bir yerde kurutulması, renklerin ve desenin kalıcılığı için tavsiye edilir.
Battal ebru, ebru sanatının temel ve en saf desenlerinden biri olup, ebrucunun sabrını ve boya-öd dengesindeki ustalığını en iyi şekilde gösterir. Bu sadelik, ebru sanatının genel prensiplerini ve doğal yayılımın estetiğini gözler önüne serer. Ebru sanatı, Battal deseni gibi temel tekniklerle, suyun üzerinde renklerin büyülü dansını kağıda taşıyan eşsiz bir miras ve derin bir ifade biçimidir.